طراحی بوستان دیدار - بابلسر
پروژه طراحی «بوستان دیدار» در یکی از نقاط استراتژیک و حساس شهری بابلسر واقع شده است؛ سایتی که حامل حافظه تاریخی شهر بوده و ساختمان شهرداری قدیم (متعلق به دوره قاجار) را در دل خود جای داده است. مواجهه با چنین بستر ارزشمندی، نیازمند اتخاذ رویکردی فراتر از محوطهسازیهای معمول بود؛ رویکردی که بتواند این فضا را به مثابه یک «مفصل شهری» میان گذشتهی تاریخی و بافت امروزی شهر تعریف کند. با احداث ساختمان جدید در ورودی شهر و تغییر کارکرد بنای قاجاری، تصمیم بر آن شد تا حیاط این مجموعه از یک فضای اداری محصور و کمتردد، به یک عرصه عمومیِ باز و پویا تغییر ماهیت دهد.
- نام پروژه: بوستان دیدار
- طراح: گروه مهندسی امید حسینیان
- مساحت: 3200 مترمربع
- موقعیت: بابلسر، محوطه شهرداری قدیم
- کاربری: پارک جیبی
ما در گروه مهندسی امید حسینیان، با هدف ارتقای سرانه فضای سبز و پاسخگویی به نیاز مبرم شهر به فضاهای تعاملی، الگوی «پارک جیبی» را برگزیدیم تا در مقیاسی خرد اما با کیفیتی اثرگذار، حیاتی دوباره به این بخش از بافت شهر ببخشیم و فضایی امن و دعوتکننده را برای شهروندان فراهم آوریم. شالوده اصلی طراحی و استخوانبندی هندسی پروژه بر پایه بازخوانی و انتزاع الگوی کهن «باغ ایرانی» و ساختار «چهارباغ» شکل گرفته است. در این بازآفرینی، تلاش شد تا روح هندسی و نظاممندی باغ ایرانی حفظ شود، اما کالبد آن متناسب با مقتضیات زمانی و محدودیتهای سایت، بیانی مدرن یابد.
محورهای حرکتی و بصری در این طرح، همانند الگوی کلاسیک، مخاطب را هدایت میکنند اما مقصد نهایی این محورها تغییری ماهوی یافته است. در نقطه تلاقی محورها، بهجای تکرار کلیشهی حوض یا کوشک سنتی، یک المان حجمی نامنظم و تندیسگون طراحی شده است. این تغییر استراتژیک، ضمن گریز از تقلید صرف، به پروژه هویتی معاصر بخشیده است. این المان مرکزی که به عنوان «نقطه کانونی» پروژه عمل میکند، ترکیبی پیچیده و هنرمندانه از مصالح گوناگون است؛ سازه اصلی آن از بتن اکسپوز شکل گرفته که نمادی از صلابت و پایداری است و بر روی آن پوستهای از فرمهای کالیگرافی با متریال پلکسیگلاس و شیشه جای گرفته که لطافت فرهنگی را به کالبد سخت بتن تزریق میکند.
در لایهی عملکردی و سناریوی بهرهبرداری، کانسپت «دیدار» و تعامل اجتماعی محور اصلی تمامی تصمیمات بوده است. بدین منظور، طیف متنوعی از فضاهای مکث طراحی شد که هر یک کیفیت فضایی متفاوتی را ارائه میدهند؛ از فضای «اودئون» که با سکوهای پلکانی خود امکان تماشای رویدادهای محیطی و تجمعهای کوچک را فراهم میکند، تا گالریهای دیواری و نیمکتهای تلفیقی که همگی با هدف تقویت «دیالکتیک اجتماعی» جانمایی شدهاند.
اما آنچه بوستان دیدار را به یک پروژه انسانی و دموکراتیک تبدیل میکند، تعهد تزلزلناپذیر آن به اصول «طراحی فراگیر» و عدالت اجتماعی است. برخلاف بسیاری از فضاهای شهری که ناخواسته اقشاری از جامعه را طرد میکنند، در اینجا تمامی مسیرها، شیبها و دسترسیها با جزئیات دقیق برای استفاده افراد دارای معلولیت حرکتی مناسبسازی شدهاند. همچنین تعبیه مسیرهای ویژه با کفپوشهای بساوایی برای نابینایان، بخشی از هویت اخلاقی پروژه برای تحقق حقِ شهروندی برابر بوده است.
در طراحی منظر، استراتژی ما احترام به اکولوژی سایت و پرهیز از مداخلهی مخرب بوده است. درختان کهنسال و ثبتشدهی موجود که بخشی از شناسنامه سایت محسوب میشوند، با دقت حفظ شده و طرح معماری با انعطافپذیری در اطراف آنها شکل گرفته است. در کنار این لایهی سبزِ قدیمی، پوشش گیاهی جدید با استفاده از گونههای بومی و سازگار با اقلیم شمال (نظیر مرکبات) توسعه یافته است. بهطور خاص، کاشت درختان بید مجنون در مجاورت فضاهای نشیمن، با فرم افشان خود، سایهاندازی گسترده و اتمسفری شاعرانه برای کاربران ایجاد میکند.
در نهایت، سناریوی نورپردازی شبانه با دقت مهندسی شده است تا ضمن تامین امنیت، خوانایی فضا را ارتقا دهد. استفاده از نورهای نقطهای در کفسازی، محورهای اصلی چهارباغ را در شب بازتولید و ترسیم میکند. همچنین تعبیه نورهای مخفی در زیر لبههای مبلمانهای بتنی و آجری، با جدا کردن بصری آنها از سطح زمین، حسی از تعلیق و سبکی را به احجام سنگین میدهد و ارتباط بصری میان اجزای پارک را در تمام ساعات شبانهروز حفظ میکند.